Perfectionisme bij kinderen, jongeren en volwassenen
Wanneer je te maken hebt met perfectionisme is dat absoluut een kwaliteit. Je wilt bijvoorbeeld het beste in jezelf naar boven halen, je bent gedreven om je doelen te behalen, je hebt een groot verantwoordelijkheidsgevoel en je bent vaak betrokken bij anderen. Echter wanneer er te veel van dit gedrag aanwezig is, kan dit gaan voelen als een dwangmatigheid en vervelende klachten met zich meebrengen (zowel mentaal als fysiek). Het perfectionisme slaat dan door in een belemmerend patroon. Het voelt belemmerend omdat je dan veel moet en je het gevoel hebt dat het niet anders kan. Je mag bijvoorbeeld geen fouten maken van jezelf, je stelt onhaalbare doelen of je cijfert jezelf weg om te voldoen aan de wensen van de ander.
Perfectionistisch gedrag kan op de volgende manieren tot uiting komen:
- Bevestigingsdrang
- Uitstelgedrag
- De lat heel hoog leggen
- Piekeren
- Laag zelfbeeld
- (Faal)angst
- Controledrang
- Twijfelen/moeilijk kunnen kiezen
- Groot verantwoordelijkheidsgevoel
- Groot doorzettingsvermogen
Perfectionisme bij volwassenen
Perfectionisme ontstaat vaak al in de kindertijd. Door een combinatie van factoren, zoals bepaalde gebeurtenissen of bejegening ontstaat er (onbewust) een overtuiging dat je niet goed genoeg bent. Door hier steeds meer in te gaan gaan geloven, worden ook daarbij komende gevoelens en gedrag versterkt. Denk bijvoorbeeld aan een kind dat gepest wordt. Diegene kan dan het idee ontwikkelen dat men niet goed genoeg is en niet mag zijn wie hij daadwerkelijk is. Dit is zo'n pijnlijk gevoel dat je daarvan weg wilt blijven en daardoor gedrag gaat vertonen waarmee men denkt geliefd en gewaardeerd te worden. Het wordt een overlevingsmechanisme, een manier om met vervelende gevoelens om te gaan. Wat in eerste instantie een passende strategie lijkt om jezelf staande te kunnen houden en veilig te voelen, kan later niet meer helpend voor je zijn. Mensen met een belemmerende vorm van perfectionisme ervaren veel druk, stress en onzekerheid.
- Loop jij vast in jouw werk omdat je het graag (te) goed wilt doen?
- Ervaar je stress doordat je maar niet uit je hoofd kan komen?
- Stel jij dromen en verlangens uit omdat je je afvraagt of het wel voor je weggelegd is?
- Stel je je eigen behoeften ondergeschikt aan die van een ander?
- Heb jij een hele lijst met dingen die je allemaal moet van jezelf?
- Vind je het lastig om jouw grenzen aan te geven?
- Dan kan het zomaar zijn dat je belemmerd wordt door perfectionisme.
Perfectionisme bij kinderen en jongeren
Perfectionisme bij kinderen en jongeren heeft veel overlap met het gedrag dat bij volwassenen wordt gezien. Kinderen met perfectionisme kunnen streng zijn voor zichzelf, angst hebben om fouten te maken, uitstelgedrag laten zien en vatbaar zijn voor het ontwikkelen van faalangst. Wanneer een kind realistische doelen stelt en gericht is op persoonlijke groei, is dat heel helpend voor de ontwikkeling. Echter wanneer het streven naar perfectie dusdanig is dat het een bepaalde druk, angst of stress met zich meebrengt, kan het zinvol zijn om hulp hierbij te zoeken.
- Heeft jouw kind weinig zelfvertrouwen en veel bevestiging nodig?
- Komt jouw kind moeilijk tot rust?
- Ervaart jouw kind stress door de hoge eisen die het zichzelf stelt?
- Zijn er kenmerken van faalangst te zien?
- Moet jouw kind eerst zijn of haar huiswerk af hebben voordat het mag spelen?
- Wil jouw kind graag de controle hebben en het op zijn of haar manier doen?
Wanneer er sprake is van perfectionistisch gedrag dat doorgeschoten is in een belemmerend patroon, probeer je je kind natuurlijk te ondersteunen. Wellicht heb je al een gesprek gehad op school of heb je zelf al thuis geprobeerd om het anders aan te pakken. Echter soms kan gedrag vrij hardnekkig zijn en zelfs een gevoel van machteloosheid geven. Je wilt immers dat jouw kind lekker in zijn of haar vel zit.
Wat kan je er aan doen?
Mogelijk zoek je naar handvatten om het patroon te doorbreken of misschien wil je weten wat je kunt doen wanneer jij of jouw kind prestatiedruk ervaart of wanneer jij of je kind erg angstig is voor een belangrijk moment (toets, sollicitatie). Dan kan het fijn zijn als iemand met jullie meedenkt. Je hoeft het immers niet alleen te doen!
Er zijn diverse mogelijkheden om dit patroon (samen) te doorbreken! Vraag gerust een vrijblijvend kennismakingsgesprek aan om te kijken wat ik kan betekenen of bekijk het aanbod hieronder.
